Nowy rok szkolny to dla dzieci czas spotkań z kolegami, nowych lekcji i wspólnych zabaw. Jednak obok książek i opowieści z klasy mogą one przynieść do domu coś znacznie mniej przyjemnego – wszy. Specjaliści podkreślają, że choć pasożyty nie pojawiają się wyłącznie w szkołach, to właśnie tam najczęściej dochodzi do zarażeń wśród najmłodszych. Według amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) rocznie w Stanach Zjednoczonych notuje się nawet do 12 milionów przypadków wszawicy u dzieci w wieku od 3 do 11 lat.
W sierpniu, kiedy uczniowie wrócili do ławek, w Internecie gwałtownie wzrosło zainteresowanie hasłami związanymi z wszami. Wyszukiwania dotyczą głównie metod zapobiegania i leczenia. Eksperci zaznaczają, że wciąż krąży wiele mitów na temat tych pasożytów – od sposobów rozpoznania, po skuteczność domowych kuracji.
Jak poznać, że twoje dziecko ma wszy
Wszy to niewielkie insekty żywiące się ludzką krwią. Są trudne do zauważenia, bo szybko się poruszają i unikają światła. Najbardziej charakterystycznym objawem jest nagłe swędzenie skóry głowy. Jaja pasożytów, czyli gnidy, mają kolor żółtawy, brązowy lub beżowy i przypominają maleńkie ziarenka przyklejone do włosów. Po wykluciu stają się przezroczyste. Zdarza się, że wszawicę myli się z łupieżem czy innymi problemami skórnymi. Rodzice mogą zauważyć, że dzieci drapią się szczególnie nocą, ponieważ wszy są wtedy najbardziej aktywne. Jednak rozpoznanie wszawicy u dzieci o wysokiej tolerancji na ból lub mniejszej reakcji na ukąszenia owadów może zająć więcej czasu.
Leczenie
Dostępnych jest kilka metod – od preparatów leczniczych, przez specjalistyczne kliniki, aż po ręczne wyczesywanie jaj i dorosłych osobników. Wybór zależy od wieku dziecka, stopnia zarażenia, kosztów i dostępnych usług. Dermatolodzy podkreślają, że skutecznym pierwszym krokiem są bez recepty szampony i płyny zatwierdzone przez FDA, takie jak płyn z alkoholem benzylowym, iwermektyna, malation czy szampon z lindanem. Jednak większość z nich wymaga powtórzenia kuracji, bo jedna aplikacja nie usuwa wszystkich jaj.
Dr Krista Lauer, krajowy dyrektor medyczny Lice Clinics of America, mówi, że ich kliniki stały się kolejną opcją. Używają zatwierdzonego przez FDA urządzenia medycznego, które wykorzystuje kombinację temperatury, prędkości i kierunku przepływu powietrza, aby zabić wszy i ich jaja. Technicy biorą pod uwagę wrażliwość na ciepło lub niepokój u dzieci, ale aby leczenie było skuteczne, muszą używać urządzenia w określonym schemacie, zanim wyczeszą martwe szczątki i zastosują zmywalny preparat miejscowy, powiedziała.
Nie ma dowodów naukowych na to, że domowe sposoby, takie jak smarowanie włosów olejem czy majonezem, mogą zabić wszy lub ich jaja, twierdzą eksperci.
Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się
Wszy nie potrafią latać ani skakać – przemieszczają się najczęściej w wyniku bezpośredniego kontaktu głowa–głowa. Poza ludzką skórą giną w ciągu dwóch dni, a ich jaja potrzebują do dziewięciu dni, by się wykluć. CDC radzi, by prać i suszyć w wysokiej temperaturze ubrania oraz pościel, nie używać wspólnych grzebieni czy szczotek i dbać o higienę miejsc, gdzie przebywała zarażona osoba. Dorosłe wszy mogą przeżyć około 30 dni na głowach swoich żywicieli.
Czy dziecko może iść do szkoły
Według CDC – tak. Uczniowie nie muszą być natychmiast odsyłani do domu. Wystarczy, że rozpoczną leczenie i mogą następnego dnia wrócić do klasy. Eksperci podkreślają, że wszy nie przenoszą chorób i nie stanowią zagrożenia zdrowotnego, a przestarzałe szkolne regulaminy, które wymagają całkowitego usunięcia gnid przed powrotem, są niepotrzebne.
„Wszy nie są niebezpieczne. Nie rozprzestrzeniają chorób. Nie ma medycznego powodu, aby natychmiast usuwać dziecko z klasy” – powiedział Del Campo, dermatolog z Chicago i członek Amerykańskiej Akademii Dermatologii. „Zanim wszy zostaną zauważone, często są obecne już od tygodni – a nie dni, a nawet godzin”.
Dermatolodzy zwracają uwagę, że wciąż pokutują dawne skojarzenia – wstyd, poczucie winy, a nawet błędne przekonania, że wszawica wiąże się z brakiem higieny czy niskim statusem materialnym. Tymczasem dziś dostępne są skuteczne i bezpieczne metody, które pozwalają szybko rozwiązać problem.
