Amerykański Sąd Najwyższy wydał w czwartek przełomowy wyrok 6-3 na korzyść Karoliny Południowej w sprawie finansowania Planned Parenthood. Decyzja oznacza, że pacjenci programu Medicaid nie mogą pozywać stanów za naruszenie ich prawa do wyboru dostawcy opieki medycznej.
Wyrok wzdłuż linii ideologicznych
Wyrok opisany przez sędziego Neila Gorsucha podzielił trybunał wzdłuż linii ideologicznych – cała szóstka konserwatywnych sędziów poparła stanowisko Karoliny Południowej, podczas gdy trzech liberalnych sędziów wyraziło sprzeciw. Decyzja ta wzmacnia pozycję gubernatora Henry'ego McMastera, który w 2018 roku wydał rozporządzenie wykonawcze zakazujące klinikom Planned Parenthood świadczenia usług planowania rodziny w ramach programu Medicaid.
„Kongres wie, jak dać beneficjentowi jasne i jednoznaczne powiadomienie, że jeśli przyjmie fundusze federalne, może narazić się na prywatne pozwy dotyczące indywidualnego prawa do wyboru dostawcy medycznego" - napisał Gorsuch. „Ale to nie jest prawo, które mamy" - dodał.
Siedmioletnia walka prawna
Spór ciągnął się od siedmiu lat, gdy McMaster po raz pierwszy próbował zablokować finansowanie organizacji. „Siedem lat temu stanęliśmy w obronie świętości życia i praw Karoliny Południowej – i dziś w końcu zwyciężyliśmy" - oświadczył gubernator po ogłoszeniu wyroku.
Promocja
Sprawie przyglądało się 18 stanów, które poparły stanowisko Karoliny Południowej. „Stany powinny mieć swobodę finansowania rzeczywistej, kompleksowej opieki i wykluczania organizacji takich jak Planned Parenthood, które czerpią zyski z aborcji" - powiedział John Bursch, prawnik z konserwatywnej grupy chrześcijańskiej Alliance Defending Freedom, który reprezentował stan.
Konsekwencje dla dostępu do opieki zdrowotnej
Planned Parenthood potępiła decyzję, a Paige Johnson, prezes lokalnego oddziału organizacji, nazwała ją „poważną niesprawiedliwością, która uderza w same fundamenty amerykańskiej wolności i grozi pogłębieniem kryzysu opieki zdrowotnej w Karolinie Południowej".
Organizacja prowadzi placówki w Charleston i Kolumbii, które zgodnie z obowiązującym prawem stanowym oferują usługi aborcyjne, a także inne usługi zdrowotne, w tym antykoncepcję, badania przesiewowe w kierunku raka i testy ciążowe. Karolina Południowa wprowadziła zakaz aborcji po szóstym tygodniu ciąży, co sprawia, że zabiegi te są w tym stanie rzadkością.
Podważenie praw obywatelskich?
Sędzia Ketanji Brown Jackson w zdaniu odrębnym, do którego dołączyli dwaj pozostali liberalni sędziowie, ostrzegła, że decyzja stanowi część długiej serii orzeczeń podważających ustawę o prawach obywatelskich z 1871 roku, która została uchwalona po wojnie secesyjnej, aby umożliwić obywatelom pozywanie za naruszenia praw konstytucyjnych.
„Karolina Południowa prosi nas o wypaczenie tego przepisu, aby stan mógł uniknąć odpowiedzialności za naruszanie praw swoich beneficjentów Medicaid do wyboru własnych lekarzy" - napisała Jackson. „Sąd przychyla się do prośby Karoliny Południowej. Ja bym tego nie zrobiła".
Kontekst polityczny
Wyrok zapadł w momencie, gdy federalne finansowanie aborcji jest już zakazane, ale konserwatyści od dawna atakują finansowanie Planned Parenthood, argumentując, że nawet środki przeznaczone na inne usługi zdrowotne pomagają organizacji realizować jej szerszą agendę wspierającą prawa do aborcji.
Sprawa Julie Edwards, pacjentki kwalifikującej się do programu Medicaid, która chciała korzystać z usług Planned Parenthood i dołączyła do pozwu organizacji, początkowo zakończyła się sukcesem przed sądem federalnym. Jednak po długotrwałym procesie prawnym Sąd Najwyższy ostatecznie stanął po stronie stanu.
Decyzja może zachęcić inne republikańskie stany do podobnych działań przeciwko finansowaniu Planned Parenthood, co może mieć daleko idące konsekwencje dla dostępu do zdrowotnej opieki reprodukcyjnej w całych Stanach Zjednoczonych.
