Eksperci alarmują: w niemal każdym stanie USA, w tym również w Illinois, coraz powszechniej pojawia się wyjątkowo niebezpieczna roślina – Poison Hemlock, czyli cykuta plamista (Conium maculatum). Choć może przypominać niewinne rośliny łąkowe, jej toksyczność może być śmiertelna. Ale to nie wszystko, bo w Illinois także występuje często bardzo podobny i jeszcze groźniejszy water hemlock (cicuta douglasii), czyli cykuta wodna lub szalej, którego północnoamerykańska odmiana uznawana jest za najbardziej trująca roślinę na kontynencie. Obydwie mogą być mylone z jadalnymi lub nieszkodliwymi gatunkami, co zwiększa ryzyko tragicznej pomyłki.
Tak wygląda trujący Poison Hemlock (Conium maculatum), czyli Cykuta Plamista
Na pewno niemal każdy z nas widział te lub podobne im rośliny na łąkach, w parkach i ogrodach. Warto poznać je bliżej, zanim dojdzie do tragedii. Ciąg dalszy poniżej.
Zabójcze podobieństwo
Cykuta plamista wygląda niepozornie. Ma gładkie, puste w środku łodygi, często pokryte charakterystycznymi purpurowymi plamami. Osiąga wysokość nawet do 3 metrów, a latem zakwita drobnymi, białymi kwiatami zebranymi w baldachy – łudząco przypominającymi dziką marchew (Queen Anne’s lace), pasternak czy koper. To właśnie z tymi roślinami najczęściej jest mylona – także przez doświadczonych ogrodników i spacerowiczów.
Tak wygląda roślina Wild Carrot (Daucus carota), Dzika Marchew, z którą często mylona jest Cykuta. Wild Carrot nie jest trujący, choć również nie jest zaliczany do roślin jadalnych ze względu na gorzki smak i możliwe uczulenie
Jeśli widzisz małe, białe kwiatki na grubszej łodydze, podobne do tych ze zdjęcia, na wszelki wypadek nie dotykaj żadnego kawałka tej rośliny. Zanim zakwitnie, hemlock jest równie trujący, warto więc zaznajomić się z wyglądem jego liści.
Jeszcze trudniejszy do odróżnienia jest Water Hemlock (Cicuta douglasii), cykuta wodna i różne jej odmiany– występująca w wilgotnych miejscach (np. w pobliżu rowów, strumieni, jezior), również z białymi baldachowatymi kwiatami. W Illinois ta roślina jest dość powszechna i przez biologów uznawana za jedną z najbardziej toksycznych roślin Ameryki Północnej.
A to Water Hemlock (Cicuta douglasii), cykuta wodna, uznawany za najbardziej trującą roślinę w Ameryce Północnej
Trucizna w każdej części
Zarówno cykuta plamista, jak i jej "wodna kuzynka", są śmiertelnie trujące. Wszystkie części rośliny – liście, łodygi, korzenie, nasiona i kwiaty – zawierają silnie toksyczne związki alkaloidowe. Nawet minimalne spożycie może prowadzić do porażenia układu oddechowego i śmierci.
Niebezpieczny jest też sam kontakt ze skórą – może wywołać bolesne podrażnienia i stany zapalne.
Objawy zatrucia pojawiają się szybko, w czasie kilku minut i obejmują: drgawki, zawroty głowy, rozszerzenie źrenic, przyspieszony puls, wymioty, biegunkę (często z krwią), a w ciężkich przypadkach – paraliż i zgon. W przypadku podejrzenia kontaktu lub spożycia, należy natychmiast udać się na pogotowie.
Dlaczego pojawia się coraz częściej?
Cykuta plamista, poison hemlock, to gatunek inwazyjny. Przybyła do Ameryki z Europy i nie ma tu naturalnych wrogów, co pozwala jej błyskawicznie się rozprzestrzeniać. Wypiera rodzime rośliny, zakłóca równowagę ekosystemów i zagraża bioróżnorodności. Szczególnie szybko rozmnaża się na niezagospodarowanych terenach, poboczach dróg, łąkach i w parkach.
Zmiany klimatyczne, długie okresy wegetacyjne i brak skutecznej kontroli powodują, że cykuta coraz częściej pojawia się w miastach i okolicach uczęszczanych przez ludzi. Water hemlock jest rodzimą rośliną, a Illinois jest jednym ze stanów w których jest bardzo powszechny.
Władze lokalne i stanowe Illinois ostrzegają przed ich obecnością, m.in. w lasach, przydrożach i parkach miejskich.
Co robić, jeśli ją znajdziesz?
Jeśli zauważysz podejrzaną roślinę – nie dotykaj jej gołymi rękami. Najlepiej zgłosić jej obecność lokalnemu zarządowi dróg lub działowi ochrony środowiska. W niektórych stanach (np. w Ohio) właściciele posesji są zobowiązani do usuwania cykuty – najlepiej robić to przed zakwitnięciem, używając rękawic ochronnych i gogli, a roślinę szczelnie pakować do specjalnych worków na odpady. W przypadku roślin kwitnących – zaleca się stosowanie herbicydów.
Ważne: nie kompostuj cykuty i nie spalaj jej – toksyczne związki mogą przedostać się do gleby lub powietrza.
Uwaga dla rodziców i właścicieli zwierząt
Zarówno dzieci, jak i psy mogą nieświadomie zerwać lub zjeść fragment rośliny. Objawy u zwierząt są podobne – drgawki, ślinotok, trudności z oddychaniem. Weterynarze przypominają: każde podejrzenie kontaktu z cykutą wymaga natychmiastowej interwencji.
Lepiej dmuchać na zimne
Cykuta i jej wodna odmiana to nie żart. Te rośliny wyglądają niewinnie, ale potrafią zabijać w ciągu kilkunastu minut. Bądź czujny, ucz dzieci rozpoznawania roślin i zachowuj ostrożność podczas spacerów, prac ogrodowych czy wakacyjnych wyjazdów.
Nie każda biała łąkowa roślina to koper!
Jeśli nie jesteś pewien – nie dotykaj i nie zrywaj. Ostrożność może uratować życie.
