Dzień Ojca, który w USA wypada w trzecią niedzielę czerwca, a w Polsce tradycyjnie 23 czerwca, to okazja do życzeń i rodzinnych chwil, ale także by zwrócić uwagę na kwestię często pomijaną w męskim świecie - zdrowie. Statystyki nie pozostawiają złudzeń: mężczyźni żyją przeciętnie o 5-7 lat krócej niż kobiety, częściej cierpią na choroby serca i nowotwory, a jednocześnie rzadziej korzystają z opieki medycznej.
Nagłe zawały u czterdziestolatków, agresywne nowotwory u trzydziestolatków – to nie przypadki, ale skutek życia w cywilizacji, gdzie stres, zanieczyszczenia, przetworzona żywność i siedzący tryb życia sprawiają, że śmiertelne choroby rozwijają się podstępnie przez lata, by uderzyć bez ostrzeżenia.
Czerwiec to Miesiąc Zdrowia Mężczyzn. Porozmawiajmy więc o nim.
Promocja
Dbasz o samochód lepiej niż o siebie. To się musi zmienić
Największym wrogiem męskiego zdrowia jest nie tyle choroba sama w sobie, co tendencja do ignorowania pierwszych objawów. Mężczyźni często traktują swoje ciało jak samochód - dopóki jedzie, nie ma potrzeby zaglądać pod maskę. To podejście może mieć tragiczne konsekwencje, szczególnie w kontekście chorób sercowo-naczyniowych, które pozostają główną przyczyną zgonów wśród mężczyzn zarówno w USA, jak i w Polsce.
Choroby serca rozwijają się podstępnie. Wysokie ciśnienie krwi, podwyższony cholesterol, cukrzyca - to wszystko może przez lata pozostawać niezauważone, podczas gdy w organizmie zachodzą nieodwracalne zmiany. American Heart Association alarmuje, że co 36 sekund ktoś w USA umiera z powodu chorób sercowo-naczyniowych, a mężczyźni są bardziej narażeni na zawał serca w młodszym wieku niż kobiety.
Nowotwory nie wybierają
Rak stanowi drugą najczęstszą przyczynę zgonów wśród mężczyzn. Rak prostaty, będący najczęstszym nowotworem u mężczyzn po raku skóry, rozwija się powoli i często bezobjawowo we wczesnych stadiach. Ryzyko jego wystąpienia wzrasta dramatycznie po 50. roku życia, dlatego regularne badania stają się koniecznością, nie opcją.
Równie poważnym zagrożeniem pozostaje rak płuc, w 85 procentach przypadków związany z paleniem tytoniu. Paradoksalnie, choć świadomość szkodliwości palenia jest powszechna, wielu mężczyzn nadal lekceważy to zagrożenie, traktując papierosy jako sposób na radzenie sobie ze stresem.
Niewidzialna epidemia depresji
Zdrowie mężczyzn to nie tylko kwestie fizyczne. Zdrowie psychiczne pozostaje tematem tabu, mimo że statystyki są niepokojące - mężczyźni popełniają samobójstwa trzy do czterech razy częściej niż kobiety. Tradycyjne wzorce kulturowe, które każą mężczyznom być silnymi i niewzruszonymi, często uniemożliwiają szukanie pomocy w przypadku problemów emocjonalnych.
Depresja u mężczyzn może manifestować się inaczej niż u kobiet - zamiast smutku często pojawia się drażliwość i gniew, ucieczka w pracę lub ryzykowne zachowania. Te objawy łatwo przeoczyć lub zinterpretować jako cechy charakteru, a nie sygnały ostrzegawcze wymagające interwencji medycznej.
Profilaktyka jako inwestycja w przyszłość
Regularne badania profilaktyczne to fundament męskiego zdrowia. Mężczyźni po 40. roku życia powinni kontrolować ciśnienie krwi co rok lub dwa lata, cholesterol co 1-2 lata, a poziom cukru we krwi co 1-3 lata. Po 50. roku życia do tego zestawu dochodzą badania PSA prostaty, kolonoskopia co 10 lat oraz badania densytometryczne sprawdzające gęstość kości.
Równie ważne jest samobadanie - miesięczne kontrole jąder czy skóry mogą pomóc w wczesnym wykryciu nowotworów. Zasada ABCDE dla zmian skórnych (A - Asymmetry (asymetria) B - Border irregularity (nieregularne brzegi) C - Color variation (zróżnicowanie koloru) D - Diameter greater than 6mm (średnica większa niż 6mm) E - Evolving (zmieniające się/ewoluujące) może uratować życie.
Styl życia jako lek
Zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna to nie tylko sposoby na poprawę samopoczucia, ale konkretne działania prewencyjne. Składniki odżywcze szczególnie ważne dla mężczyzn, takie jak cynk wspierający produkcję testosteronu, selen chroniący prostatę czy likopen z pomidorów, powinny znaleźć stałe miejsce w codziennej diecie.
WHO zaleca minimum 150 minut umiarkowanej aktywności aerobowej tygodniowo plus trening siłowy dwa razy w tygodniu. To może wydawać się dużo, ale korzyści są ogromne - obniżenie ryzyka chorób serca o 30-35 procent i redukcja ryzyka cukrzycy typu 2 o 40 procent.
Tato, bądź dobrym przykładem dla dziecka
Dzieci uczą się od nas wszystkiego. Jako ojcowie, mężczyźni mają wyjątkową okazję do kształtowania zdrowych nawyków swoich dzieci. Jeśli odżywiamy się niezdrowo, prowadzimy niezdrowy tryb życia, automatycznie skracamy życie naszych dzieci – wielu może się to zdanie nie spodobać, trudno. Modelowanie zdrowych zachowań, od wspólnej aktywności fizycznej po otwarte rozmowy o emocjach, to inwestycja w zdrowie kolejnego pokolenia.
Załóż niebieski i zadbaj o zdrowie mężczyzn
W piątek poprzedzający Dzień Ojca przypada Wear Blue Day – Dzień Niebieskich Ubrań - dzień, w którym kolor ten staje się symbolem troski o zdrowie mężczyzn. To prosta, a zarazem wymowna forma okazania wsparcia – nie tylko dla ojców, ale dla wszystkich mężczyzn, którym życzymy długiego i zdrowego życia.
Nosząc niebieskie ubrania, wyrażamy solidarność i zachęcamy panów, by zadbali o siebie.
Czerwiec to w USA Miesiąc Zdrowia Mężczyzn,
którego częścią jest też kampania Men's Health Week oraz właśnie Wear Blue Day. To okazja dla rodzin, pracodawców i całych społeczności, by przypomnieć, że profilaktyka i świadome podejście do zdrowia mogą uratować życie. Nie trzeba wielkich gestów – wystarczy założyć niebieską koszulkę i zachęcić bliskiego mężczyznę do wizyty u lekarza.
W kampanię włączają się organizacje społeczne i pracodawcy, organizując wydarzenia edukacyjne i zbiórki na rzecz badań profilaktycznych. Każdy może dołączyć, udostępniając swoje zdjęcie z niebieskim akcentem w mediach społecznościowych z hashtagiem #WearBlueDay. Więcej informacji: www.menshealthnetwork.org
